Recensie Johannes Passion in Terneuzen 24 maart 2023
Vrijdag 24 maart was de eerste van twee uitvoeringen van de Johannes Passion door TY Zeeuws Kamerorkest, Bachkoor BWV en ASAF – Axel. Jeanette Vergouwen schreef onderstaande recensie op haar Facebook pagina:
Een uitvoering vol compassie en dramatiek
Jeanette Vergouwen-de Caluwe
De periode van de uitvoeringen van passiemuziek is begonnen. Vrijdag 24 maart 2023 voerde het TY Zeeuws Kamerorkest, koren en solisten o.l.v. Ludo Claesen de Johannes Passion van J.S. Bach uit, in de Grote Kerk in Terneuzen.
Geen gemakkelijke opgave, omdat het overgrote deel van de koorleden uit liefhebbers bestaat. Ik gebruik hier bewust het woord liefhebbers en niet amateurs, omdat de liefde voor de muziek en vooral het samen zingen, van de koorleden afstraalde. Het Bachkoor BWV uit Middelburg zong de koren en de turbae (de koren die door het volk gezongen worden in het lijdensverhaal). De Christelijke Zangvereniging Asaf uit Axel zong alle koralen en het slotkoor mee.
De kerk in Terneuzen staat niet bekend om zijn goede akoestiek en het publiek zit op ongemakkelijke, harde banken. Om de troost van de muziek te ervaren, moet de toehoorder dus ook een beetje lijden.
Het was voor de uitvoerders even wennen aan de akoestiek. Het openingskoor miste de juiste balans en de verhouding van orkest en koor was niet optimaal. Maar daarna werd een betere balans gevonden en was het genieten geblazen van de sereen gezongen koralen, de dramatisch sterke koren en de inbreng van de solisten. Dirigent Ludo Claesen straalde rust uit en leidde de musici langs de muzikale klippen en gevaren. Hij had een duidelijke visie, en zijn inbreng zorgde ervoor dat de dramatiek goed overkwam.
De Johannes- is heel anders dan de Matthäus Passion. Johannes vatte de evangelieteksten vrij kort samen en benadrukte het medeleven voor de mens Christus. Bach werkte zijn koren dramatisch, realistisch en zelfs hartstochtelijk uit. De twaalf koralen vormen de rustpunten en de aria’s zijn beschouwingen van belangrijke emotionele momenten. De Johannes bevat (slechts) 2 Arioso’s en 8 aria’s (tegenover 12 en 15 in de Matthäus). Maar het zijn wel pareltjes. Ook de rol van de evangelist is anders. Tenor Ludwig van Gijsegem gaf een wel heel persoonlijke interpretatie. Hij vertelde het verhaal in een snel tempo vol dramatiek. Sommige passages bestonden uit een expressief parlando, heel apart maar wel effectief. Frank Hermans zette de mens Christus neer met een sonore en liefdevolle stem. Opvallend mooi waren de Aria’s met een grote inbreng van de gamba (Nanneke Schaap). Het Bachkoor BWV blonk uit in de koren waarin de fuga’s (bijv. Wir haben ein Gesetz) fel en exact werden gezongen. Ook de korte vraag (Wohin) die het koor zacht maar beslist zong in de basaria Eilt en het slotkoor Ruhet wohl overtuigden ten volle. De slotkoraal Lass dein lieb Engelein kreeg een extra emotioneel geladen invulling.
De aria’s werden door de solisten Sarah Peire (sopraan), Rob Cuppens (altus), Michiel Haspeslagh (tenor), Thomas Vandenabeele (bas) gezongen. De aria Es ist vollbracht, met het bloedmooie a capella moment (zonder instrumentale begeleiding) door de altus en Mein teurer Heiland door de bas (met vierstemmig koor) lieten een diepe indruk achter. TY overtuigde, vooral in de meer ingetogen passages met een doorvoelde en correcte begeleiding.
Een uitvoering vol dramatiek, die het mededogen, het vermogen om mee te lijden met anderen, en de troost onderstreepte, vindt nog een keer plaats: zaterdag 01 april in de St. Jacobskerk in Vlissingen, aanvang 20.00 uur.